راه پیغامبران در نقد و نصیحت
بسم الله الرحمن الرحيم
نحمده ونصلي علي رسوله الكريم وبعد.
قال الله تعالى:
﴿ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ﴾
[النحل: 125]
در این آیه، خداوند ما را به سه چیز در دعوت و تعامل با دیگران امر می‌کند:
1. حکمت: دانستن زمان، مکان، و شیوه درست برای گفتن یک حقیقت.
2. موعظه حسنه: نصیحتی همراه با مهربانی، بدون تحقیر و رسوا ساختن.
3. جدال احسن: حتی در اختلاف، ادب و احترام را حفظ کردن.
پس فرق است بین نقد سازنده و حقد مخرب. فرق است بین نصیحت دلسوزانه و فضیحت آزاردهنده. فرق است بین راهنمایی از روی خیرخواهی و وصایت از سر برتری‌جویی.
باید بدانیم ، زندگی مردم ملک شخصی ما نیست که بگوییم: «چرا چنین می‌کنی؟» بلکه ما خود محتاج هدایتیم. ازین‌رو، پیام الهی برای هر انسان این است:
“کُنْ كَحَبَّاتِ السُّكَرِ فِي حَيَاةِ النَّاسِ، تَذُوبُ وَلَا تُرَى، وَلَكِنْ تَتْرُكُ طَعْمًا جَمِيلًا فِي قُلُوبِهِمْ”
همان‌گونه که شکر در چای گم می‌شود، ولی شیرینی‌اش باقی می‌ماند، تو نیز در زندگی مردم گم شو، اما یاد نیکو، مهر، آرامش و زیبایی بجا بگذار.
پیام اصلی این نص الهی چنین است:
• بنده‌ی من، برای اصلاح باش نه افشا؛
• برای دل‌ها مرهم باش نه قضاوت؛
• و برای دیگران رحمت باش نه نقمت.
زیرا الله متعال نیز با ما با رحمت رفتار می‌کند، نه با عجله در مؤاخذه:
﴿وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيْهَا مِن دَابَّةٍ﴾
[النحل: 61]
اما او صبور است، بخشنده است، و فرصت می‌دهد.
پس، بیاموزیم که:
• نه هر چیزی را باید گفت؛
• نه هر اشتباهی را باید برملا کرد؛
• نه هر نصیحتی را باید در حضور مردم فریاد زد.
بلکه همچون انبیاء علیهم السلام ، با عشق، صداقت، تواضع و لبخند، روشنگر راه دیگران باشیم، و در دل‌شان جا بگیریم، نه آن‌که از دل‌شان بیفتیم.
و این است نصی الهی برای هر قلبی که خواهان نور است
الفقیرالی الله عبدالسلام عابد
ځوابونه