گذری بر زندگانی علامه محمد بن عطاء هروی
محمد بن عطا الله بن محمد هروی (767-829 هجری قمری)، فقیه و قاضی القضات؛ در سال 767 هجری قمری در شهر هرات افغانستان چشم به جهان گشود و به همین دلیل به هروی معروف شد. او در کودکی مبادی علوم اسلامی را در زادگاهش فراگرفت و در جوانی نزد بسیاری از علمای هم‌عصر خود در هرات به تفقه پرداخت.
تولد و پروش:
شمس‌الدین محمد بن عطا الله بن محمد بن محمود بن احمد بن امام فخرالدین محمد در سال 767 هجری قمری/1365 میلادی در شهر هرات، غرب افغانستان متولد شد. او در سال 1411 میلادی به شام مهاجرت کرد و برای زیارت شهر قدس شریف بدانجا رفت؛ سپس به مکه رفت تا مناسک حج را به جا آورد. پس از انجام مناسک حج به بیت المقدس بازگشت و در آنجا مستقر شد و به تدریس در برخی مدارس مشغول شد. او در بیت المقدس شهرت یافت و آوازه‌اش فراگیر شد.
تحصیلات و رشد شخصیت علمی:
محمد بن عطاء هروی مبادی علوم اسلامی را از کودکی در زادگاهش هرات فرا گرفت و نیز در جوانی در همین شهر نزد بسیاری از علمای هم‌عصر خود، از جمله سعدالدین تفتازانی و شریف جرجانی به تحصیل فقه پرداخت. او فقه حنفی را فراگرفت و در علوم مختلف، از جمله: حدیث و علوم عقلی مشهور شد. او کتب معتبر بسیاری مانند «کشاف» و «صحیح مسلم» و بخشی از «صحیح بخاری» را مطالعه و حفظ کرد.
وظایف و مسئولیت‌ها:
او در کشورش مشهور شد و نقش او از علوم و معارف به امور حکومتی و سیاسی گسترش یافت. هروی شخص معتمد و مورد توجه تيمور لنگ، موسس امپراتور مغول بود و تيمور در بسیاری از امور خود با او مشورت می‌کرد. تيمور هروی را به عنوان سفیر خود در برخی مأموریت‌ها منصوب کرد. اما روابط آنها به مرور زمان تیره شد و هروی به دلیل تهدیدها از طرف تيمور، مجبور به فرار شد و در امارت قرامان در آناتولی سکنی گزید. او در آنجا به تدریس علوم شرعی و مناظره با علمای منطقه پرداخت، اما پس از اختلاف با ابن الفنری، مجبور به ترک آنجا و رفتن به فلسطین شد. او در بیت المقدس مستقر شد و در سال 815 هجری قمری به تدریس در مدرسه صلاحیه پرداخت.
آثار:
محمد بن عطا هروی کتاب‌های متعددی در زمینه‌های مختلف نوشت که شامل فقه حنفی و شافعی، تفسیر و حدیث می‌شود. از جمله آثار او می‌توان به «فضل المنعم في شرح صحيح مسلم»، «شرح مصابيح السنة للبغوي» و «شرح مشارق الأنوار للصغاني» اشاره کرد. او همچنین کتاب‌های فقهی زیادی مانند «التنوير في تلخيص الجامع الكبير للشيباني» و «تقريب الأحكام» را به رشته تحریر درآورد.
وفات:
محمد بن عطا هروی در سال 829 هجری قمری/1426 میلادی در بیت المقدس درگذشت و در قبرستان ماملا، در کنار دوستش شیخ عمر البلخی دفن شد. او قبل از مرگ شروع به ساخت مدرسه‌ای در نزدیکی باب الدویداریه (باب ملک فیصل) کرد که پس از مرگ او توسط قاضی زین الدین عبدالباسط خلیل الدمشقی تکمیل شد و به نام «مدرسه الباسطیه» معروف شد.
نوشتۀ: خیرالله محمدی
گذری بر زندگانی علامه محمد بن عطاء هروی
محمد بن عطا الله بن محمد هروی (767-829 هجری قمری)، فقیه و قاضی القضات؛ در سال 767 هجری قمری در شهر هرات افغانستان چشم به جهان گشود و به همین دلیل به هروی معروف شد. او در کودکی مبادی علوم اسلامی را در زادگاهش فراگرفت و در جوانی نزد بسیاری از علمای هم‌عصر خود در هرات به تفقه پرداخت.
تولد و پروش:
شمس‌الدین محمد بن عطا الله بن محمد بن محمود بن احمد بن امام فخرالدین محمد در سال 767 هجری قمری/1365 میلادی در شهر هرات، غرب افغانستان متولد شد. او در سال 1411 میلادی به شام مهاجرت کرد و برای زیارت شهر قدس شریف بدانجا رفت؛ سپس به مکه رفت تا مناسک حج را به جا آورد. پس از انجام مناسک حج به بیت المقدس بازگشت و در آنجا مستقر شد و به تدریس در برخی مدارس مشغول شد. او در بیت المقدس شهرت یافت و آوازه‌اش فراگیر شد.
تحصیلات و رشد شخصیت علمی:
محمد بن عطاء هروی مبادی علوم اسلامی را از کودکی در زادگاهش هرات فرا گرفت و نیز در جوانی در همین شهر نزد بسیاری از علمای هم‌عصر خود، از جمله سعدالدین تفتازانی و شریف جرجانی به تحصیل فقه پرداخت. او فقه حنفی را فراگرفت و در علوم مختلف، از جمله: حدیث و علوم عقلی مشهور شد. او کتب معتبر بسیاری مانند «کشاف» و «صحیح مسلم» و بخشی از «صحیح بخاری» را مطالعه و حفظ کرد.
وظایف و مسئولیت‌ها:
او در کشورش مشهور شد و نقش او از علوم و معارف به امور حکومتی و سیاسی گسترش یافت. هروی شخص معتمد و مورد توجه تيمور لنگ، موسس امپراتور مغول بود و تيمور در بسیاری از امور خود با او مشورت می‌کرد. تيمور هروی را به عنوان سفیر خود در برخی مأموریت‌ها منصوب کرد. اما روابط آنها به مرور زمان تیره شد و هروی به دلیل تهدیدها از طرف تيمور، مجبور به فرار شد و در امارت قرامان در آناتولی سکنی گزید. او در آنجا به تدریس علوم شرعی و مناظره با علمای منطقه پرداخت، اما پس از اختلاف با ابن الفنری، مجبور به ترک آنجا و رفتن به فلسطین شد. او در بیت المقدس مستقر شد و در سال 815 هجری قمری به تدریس در مدرسه صلاحیه پرداخت.
آثار:
محمد بن عطا هروی کتاب‌های متعددی در زمینه‌های مختلف نوشت که شامل فقه حنفی و شافعی، تفسیر و حدیث می‌شود. از جمله آثار او می‌توان به «فضل المنعم في شرح صحيح مسلم»، «شرح مصابيح السنة للبغوي» و «شرح مشارق الأنوار للصغاني» اشاره کرد. او همچنین کتاب‌های فقهی زیادی مانند «التنوير في تلخيص الجامع الكبير للشيباني» و «تقريب الأحكام» را به رشته تحریر درآورد.
وفات:
محمد بن عطا هروی در سال 829 هجری قمری/1426 میلادی در بیت المقدس درگذشت و در قبرستان ماملا، در کنار دوستش شیخ عمر البلخی دفن شد. او قبل از مرگ شروع به ساخت مدرسه‌ای در نزدیکی باب الدویداریه (باب ملک فیصل) کرد که پس از مرگ او توسط قاضی زین الدین عبدالباسط خلیل الدمشقی تکمیل شد و به نام «مدرسه الباسطیه» معروف شد.
نوشتۀ: خیرالله محمدی
ځوابونه