نواقض (شكننده‌های) روزه
شکننده‌های روزه عبارت‌اند از:
ـ خوردن و نوشیدن به قصد و یا به خطا،
ـ مقاربت جنسی و ارضای شهوت، مانند: استمناء و..
(اگر شكنندۀ روزه در حالی انجام شود كه روزه از ياد رفته باشد، در آن صورت روزه نمی‌شكند؛ به شرط آنكه به محض به يادآمدن، از آن خود داری شود. پيامبر علیه‌السلام در اين باره می‌فرمايند: «مَنْ أَكَلَ نَاسِيًا وَهُوَ صَائِمٌ فَلْيُتِمَّ صَوْمَهُ فَإِنَّمَا أَطْعَمَهُ اللَّهُ وَسَقَاهُ» (صحیح بخاری) «هركس به فراموشی چيزی خورد، بايد روزه‌اش را تمام كند كه بی‌شک خداوند به او آب و نان داده است».
ـ اگر روزه‌دار از خواب بيدار شد و آب نطفه را در لباس خود ديد ـ چه خواب ديده باشد يا نديده باشد ـ روزه از آن نمی‌شكند. همچنان اگر از اثر وسوسۀ شيطان و بدون دخالت خود وی، در حالت بيداری آب نطفۀ او خارج شد، روزه نمی‌شكند. اما اگر به فعل وارادۀ خود شخص ـ مثلاً: با انجام استمنا و یا لمس همسر ـ نطفه خارج شود؛ روزه شخص می‌شكند و فقط قضاء لازم می‌شود؛ نه كفاره.
ـ استفراق اگرعمدی و به قدر پُری دهان باشد، روزه می‌شکند و تنها قضا دارد و اگر استفراق خود بالا آمد، اگر چه به پُرق دهان باشد، نمی‌شکند. اگر استفراق عمدی باشد، اما کم‌تر از پُری دهان هم نمی‌شکند.
ـ از فروبردن بلغم جد اشده از سينه، اگر چه کار خوبی نیست؛ اما روزه نمی‌شكند.
ـ اگر خونِ بيره‌های دندان با لعاب دهن فرو برده شود، روزه نمی‌شکند، مگر اينکه بيشتر از آب دهان باشد و يا مزۀ آن را حس کرده و آن را فروبرد، که در آن صورت می‌شکند و تنها قضا دارد.
ـ اگر به فراموشی چيزی خورد و يا احتلام شد و يا استفراغ نمود، و بعداً به گمان اين كه روزه‌اش شكسته، چيزی خورد، در چنين صورتی روزه می‌شکند و تنها قضا لازم است.
ـ از سرمه کشیدن به چشم، و یا به چشم قطره انداختن و نیز استعمال کرم و خوشبويی، روزه نمی‌شکند.
ـ مسواک در روز و شب رمضان سنت است، اگر چه طعم آن حس شود، اما از مسواک‌زدن با خمير دندان در روز اجتناب شود، زيرا سرعت نفوذ دارد و ممكن است چيزی وارد حلق شود.
ـ اگر روزه را از ياد برده بود و آب را غرغره كرد و از آن، مقداری به حلقش فرو رفت، نمی‌شکند (فراموشی روزه را نمی‌شكند) و اگر روزه را به ياد داشت، می‌شکند. (اين همان حالت خطاست كه قبلاًگذشت).
ـ با فروبردن غذای داخل دندان روزه نمی‌شکند؛ مگر اين که به اندازۀ نخود برسد، كه از آن تنها قضا لازم می‌گردد.
ـ با فرو رفتن غبار و دود در حلق، روزه نمی‌شکند مگر اينکه عمدی باشد، مانند استعمال سيگار و چلم، که می‌شکند.
ـ از تزریق پیچکاری روزه نمی‌شکند، هرچند اگر میسر باشد بهتر است بعد از افطار انجام شود؛ اما از تزریق سیرم و مقویات که برخلاف هدف روزه است باید اجتناب شود.
ـ از واردشدن آب در بدن از بيخ موها و گوش‌ها هنگام غسل، روزه نمی‌شکند.
ـ همسر را بوسه‌زدن و لمس‌کردن، و یا در آغوش گرفتن، اگر مبالغه نشود و بر خود اطمينان داشته باشد، اشکالی ندارد؛ ورنه مکروه است.
ـ غسل كردن برای روزه‌دار اشكالی ندارد و فقط متوجه باشد كه آب در حلقش فرو نرود.
ـ روزه‌دار در وضو يا غسلش نبايد آب را غرغره كند كه بيم فرورفتن و شكسته شدن روزه‌اش می‌رود.
زن اگر در اثنای روزی که روزه دارد به عادت ماهوارش مواجه می‌شود، ديگر به روزه‌اش ادامه داده نمی‌تواند و اگر به قصد روزه تاشام چيزی نمی‌خورد، گنهكار شده و این برایش روزه هم محسوب نمی‌گردد.
قضای روزه‌های ايام عادت ماهوار برای زنان – در ايام دیگر سال ـ فرض است، اگر چه چندسال هم بگذرد، اما نماز آن ايام قضايی ندارد.
ـ اگر عادت ماهوار زن، بخاطر استفاده از داروهايی که مانع حيض می‌شود، قطع شد، بر وی گرفتن روزه فرض می‌شود، اما اگر بدون تجویز داکتر متخصص این کار را می‌کند، کنهکار می‌شود. بهتراست این مساله به حال خود رها شده و جلوگيری نشود.
ـ غسل جنابت اگر تا صبح به تأخير افتد، اشكالی ندارد.
ـ در شکستن روزه به اثر خوردن و نوشیدن به طور عمدی و بدون عذرشرعی و مقاربت با همسر در روز رمضان (روزی که نیت روزۀ آن را کرده است)، هم قضای آن روز و هم كفاره؛ هردو لازم می‌شود.
ـ اگر شكنندۀ روزه به خطا صورت پذيرد – مثلاً هنگام شستن دهان، ناخواسته آب در گلويش فرو رود – در آن صورت فقط قضا دارد و كفاره‌یی در كار نيست.
کفّاره: عبارت است از دو ماه پی‌درپی روزه‌گرفتن و اگر از آن عاجز بود، اهدای طعام یک روزه به60 مسکین؛ فرقی نمی‌کند که آن ها را به60 مسکین بدهد یا به یک مسکین در شصت روز؛ چه پخته بدهد یا ناپخته و یا پول آن را.
ـ رواست اگر به عوض طعام هر مسکین، دو کیلو گندم بدهد و يا شصت دست لباس و يا قيمت آن را به مساکین بدهد.
نويسنده: استاد ضیاءاحمد فاضلی
ځوابونه