زیتون در قرآن‌کریم
ارزشِ واقعیِ زیتون به سبب ذکرِ آن در قرآن‌کریم به اثبات رسیده است؛ نه به سببِ تحقیقاتِ علمی در آن. خداوندِ متعال در کتابِ مجیدِ خود می‌فرماید: «وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْنَاءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ» (سورة المؤمنون:20) «و نیز درختی که از طور سینا برآید و روغن زیت بار آورد و نان خورش مردم گردد.»
مقصودِ آیت این است که همانا از نعماتِ الله متعال، درختِ زیتون است که از آن روغن استخراج گردیده و نان خورش براى خورندگان به بار مى‌آورد. و نیز خداوندِ متعال می‌فرماید: «وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ . وَطُورِ سِينِينَ . وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ»، «سوگند به انجیر و زیتون، و طور سینا، و این شهر امن».
پروردگار در این آیه به اماکن مقدسۀ سه‌گانه اشاره می‌نماید. بیت المقدس در فلسطین؛ که سرزمینِ انبیاءاست. کوه طور؛ جایی که پروردگار با موسی علیه السلام سخن گفت. مکه مکرمه؛ جایی که محل رسالتِ پیامبرِ خاتم است و در آیتِ دیگر در وصف بهشت و اهمیت زیتون می‌فرماید: «وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ…»، «و باغ‌های انگور و زیتون و انار که برخی شبیه و برخی نامشابه به هم است…).
و پیامبر صلی الله‌علیه‌وسلم می‌فرمایند: «كُلُوا الزَّيْت وَادَّهِنُوا بِهِ فَإِنَّهُ مِنْ شَجَرَة مُبَارَكَة». «روغنِ زیتون را بخورید و با آن بدن خود را روغن‌مالی کنید؛ زیرا از درختِ مبارکِ است.»
وطنِ اصلی درختِ زیتون کشور فلسطین است. زیتون از سرزمین شام به اروپا برده شده و در زمان حکمرانانِ مسلمان در آندلس؛ توجه ویژه‌ای به کشت و زراعت آن مبذول گردید.
ارزشِ غذایی زیتون
روغنِ زیتون تنها مادۀ مایعی است که به‌صورت تازه (بدونِ انجام مراحل خالص‌سازی و پالایش) با حفظِ تمامی خواص بیولوژیکی‌اش قابل استفاده بوده و دارای ویتامین‌های فراوان است. و دانشمندان برای زراعت‌کاران و تولیدکننده‌گانِ زیتون توصیه می‌نمایند تا بعد از چیدن دانه‌های آن، باید آن را مستقیما به محل تولید روغنِ زیتون بفرستند.
فواید زیتون:
کشورآلبانی با وجود این‌که از جمله کشورهای اروپایی ثروتمند محسوب نمی‌شود. با آن‌هم مردمِ آن دارای صحت‌مندی و میزان عمرِ طولانی نسبت به دیگر کشورهای منطقه می‌باشند. و طبقِ تحقیقاتِ انجام‌شده؛ علت این ویژگی، سیستمِ غذایی سالمِ آن مردم می‌باشد. مردم آلبانی از روغنِ زیتون، میوه‌جات و سبزیجات به شکلِ فراوان استفاده می‌کنند. و نیز تحقیقات نشان داده است که این سیستم غذایی (استفاده از روغنِ زیتون)، محافظِ قوی در برابر امراض مزمن می‌باشد. روغن زیتون روغنِ غیر اشباع‌شده (1) بوده و به مراتب خطر کم‌تری به جسمِ انسان نسبت به روغن‌های اشباع‌شده دارد.
استفادۀ طبی از زیتون
روغن برای صحت‌یابی شخصِ مسموم شده، تسکین درد شکم و از بین بردنِ کِرمِ معده قابل استفاده است. با آن‌هم همۀ روغن‌ها دارای عوارض بوده و سبب ضعیف‌شدنِ معده می‌گردند. ولی روغنِ زیتون از این قاعده مستثناء است. و به دلیل سهولتِ هضم روغنِ زیتون، پزشکان به والدین توصیه می‌کنند که در ابتدای رژیم غذایی اطفال، آن را به همراه نان به کودکان بدهند تا بدن آنها را قوی ساخته و آنها را از ابتلا به قوس‌شدنِ پاه‌ها (پرانتیزی‌شدن پای نوزاد) و پوکی استخوان جلوگیری نماید. زیتون و روغن آن حاوی انواع ویتامین ها و ماده (ليپيدها) است که تأثیر مستقیم و مؤثری در تغذیه بافت مغز دارد. و همچنان روغنِ زیتون برای علاجِ تشنج، قبضیت، عملکردِ بهترِ جهاز عصبی و تجدید نشاط مفید می‌باشد. روغنِ زیتون؛ روغنِ نباتیِ است که به صورتِ مطلق میزانِ کلسترول در خون را بالا نمی‌برد. و خاصتاً استفادۀ زیتونِ سبزِ خشک‌شده در غذا، زیاد توصیه شده و مقوی برای معده می‌باشد. اما دانۀ سیاهِ آن برای معده مضر است. و گفتنی است که گذاشتنِ برگِ زیتون برای رفع التهاب و زخمِ دهان توصیه می‌شود.
نکات مهمِ دیگر:
ـ روغنِ زیتون قدرتِ کاهشِ میزان کلسترول در بدن را داشته و خطرِ ابتلاء به امراض قلبی را پایین می‌آورد؛
ـ اگر روی یک بطری روغن زیتون خوانده باشید که روی آن نوشته شده است (Vergin)، به این معنی است که این روغن صرفاً به روش طبیعی و بدون استفاده از مواد ذوب‌کنندۀ شیمیایی با حرارت زیاد تولید شده و دارای کیفیت بالا بوده و سطح اسیدی پایینی دارد. اما اگر روی آن نوشته شده (Extra Vergin)، به این معنی است که این روغن بعد از مراحل فشرده‌سازیِ زیتون بدست آمده و در انتخابِ زیتون توجه کامل صورت گرفته است؛
ـ روغنِ زیتون باید ظرف یک سال پس از اولین بسته‌بندیِ آن استفاده گردد؛ تا از طعم و کیفیت خوب آن اطمینان حاصل شود؛
ـ و نیز اطمینان حاصل نمائید که کارخانۀ تولید روغنِ زیتون در مجاورت محل زراعت آن واقع باشد؛ تا انتقالِ زیتون از مزرعه به کارخانۀ تولید روغنِ آن وقت زیادی را در بر نگرفته باشد و تازه بودنِ آن حفظ شود.
پاورقی:
1ـ روغنِ غیر اشباع‌شده که در دمای اتاق مایع هستند، به عنوان چربی‌های مفید در نظر گرفته می‌شوند، زیرا می‌توانند سطح کلسترول خون را بهبود بخشند، التهاب را کاهش دهند، ریتم قلب را تثبیت کنند و نقش‌های مفید دیگری در بدن انسان داشته باشند. چربی‌های غیر اشباع به طور عمده در غذاهای گیاهی، مانند: روغن‌های گیاهی، مغزها و دانه‌ها یافت می‌شوند.
نویسنده: محمد الحمود النجدي
مترجم: عبدالرحمن رسولی
ځوابونه