دلباختن به مظاهر دنیا

از جمله مظاهر ضعف ایمان دلباختن به دنیا و میلان قبلی به سوی آن است، این عمل سبب شکست آشکار برای مسلمانان در غزوه احد گردید: «مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ» [آل عمران: 152] «گروهی از شما دنیا می‎‎خواست و گروهی آخرت را سپس شما را الله متعال از کفار برگردانید».

ایمان قوی ایجاب می‎‎کند تا هر امری که در دنیا وقوع پیدا می‎کند بدون اثرگزاری الله متعال صورت نمی‎گیرد چی کامیابی و چه شکست و ناکامی ولی اگر کامیابی و یا ناکامی به سبب ظاهری دیده شود عامل سقوط می‎‎گردد نمونه بارز آن غزوه حنین است که مسلمانان را کثرت تعداد و وسائل جنگی در تعجب انداخت و فکر کردند که از کمبود شمار لشکریان شکست نخواهند خرد این عمل باعث شکست نخستین‎شان گردید الله متعال می‎‎فرماید:

«لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئًا وَضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُدْبِرِينَ» [انفال: 25] «بی‎گمان الله متعال شمارا در بسا مواردی یاری نمود و در روز حنین آنگاه که شمارا زیادت تعداد‎تان در تعجب انداخت، هیچ سودی برای شما نرسانید و زمین بر شما با وجود فراخی آن تنگ شد باز شما پش گردانید و فرار نمودید».

اما در صلح حدبییه ایمان قوی و اخلاص قبلی آن‌ها را الله متعال تمجید می‎‎کند و آن را مایه پیروزی می‎داند می‎‎فرماید:

«لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنْزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَأَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيبًا» [فتح:18]  «الله متعال از مؤمنان خوشنود شد آنگاه که با تو (ای پیامبر) زیر درخت بیعت نمودند، الله متعال دانست در قلب آن‌ها(ایمان و اخلاص را) بر آن‌ها سکینه نازل نمود و فتح نزدیک».

ابن کثیر رحمه‌الله «فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ» را به صدق، وفا، اطاعت و پیروی تعبیر نموده است.(1) خلاصه این آیه نشانگر این مطلب است که ایمان خالص سبب پیروزی و کامیابی است و از این بهتر ایمان که تا مرگ همرای پیامبر> بیعت و تعهد نمودند.

همین باعث شد که پیامبر> تاکید بر این داشت که در لشکر کسانی اضافه شوند که ایمان قوی داشتند و پیامبر> می‎‎فرمود: «أبغوني الضعفاء فإنما ترزقون وتنصرون بضعفائكم»، (2) (برای من ضعیفان را جستجو کند بی‎گمان برای شما روزی داده می‎‎شود و شما را یاری می‎‎شود توسط ضعیفان شما). و همچنان می‎‎فرمود: «إنما ينصر الله هذه الأمة بضعيفها، بدعوتهم وصلاتهم وإخلاصهم»؛ (3) (الله متعال این امت را توسط ضعیف آن‌ها نصرت می‌کند و با دعا نماز و اخلاص آن‌ها). علت عمده این کار اینکه اشخاص ضعیف و نا توان بجز از الله متعال به اسباب ظاهری نمی‎بینند چون اسباب ظاهری با خود ندارند.

به قلم: مولانا عبدالسلام عابد

منابع:

1ـ تفسیر ابن کثیر ج ج4 ص 205.

2ـ سنن ابی داود، باب فی الانتصار برذل الخیل و الضعفه ج 3 ص 32.

3ـ سنن النسائی، الجهاد، باب الاستنصار بالضعیف ج 6 ص 45.