موانع معنوی نصرت الهی از دیدگاه قرآن کریم

تعالیم قرآن صراحت دارد بر این که عوامل تأثیرگذار در جهان به دو دسته اصلی: عوامل مادی و عوامل معنوی تقسیم می‎‎شود، به طوری که اگر نگوییم که عوامل معنوی نقش اساسی‎تر دارد، دست کم در همین حد و اندازه عوامل مادی باید برای آن تأثیر قائل شد. این در حالی است که اکثریت مردم و حتی تصمیم سازان و تصمیم گیران در سیاست‎گذاری و برنامه‎ریزی خورد و بزرگ، تنها به عوامل مادی تکیه و تاکید می‎‎کنند و از عوامل معنوی به طور کامل غافل هستند و آن را به هیچ وجه به عنوان یک عامل در سطح عامل مادی و اسباب ظاهری قرار نمی‎دهند.

این گونه است که در دستیابی به نتایج، شکست می‎‎خورند؛ زیرا با تبیین و تحلیل عوامل مادی، در بیشتر موارد نتیجه چیزی جز ناتوانی از تحقق اهداف و برنامه‎ها نیست؛ این گونه است که یا اصولا وارد کاری نمی‎شوند یا اگر وارد کاری شوند با نا امیدی عمل می‎‎کنند و نتیجۀ مطلوب را به دست نمی‎آورند. این در حالی است که مؤمنان به خدا، نه تنها عامل معنوی را در هر کاری مدنظر قرار می‎‎دهند، بلکه آن را به عنوان یک عامل مهم و اساسی‎تر در نظر می‎‎گیرند، به طوری که همانند پیامبران در جایی که امت خود را در محاصره کامل از سوی دشمن می‎‎یابند، به توکل بر خدا و توفیق الهی و امدادهای غیبی توجه می‎‎دهند طوریکه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم به ابوبکر رضي‌الله‌عنه یار گرامی ایشان می‎‎فرمایند که الله متعال از آن حکایت می‎‎کند:

«لاَ تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا» [توبه:40] «اندوهگین مباش! براستی خدا با ماست».

یا اینکه موسی علیه‌السلام هنگامی که در مسیر راه با بحر روبرو می‎‎شود در حالیکه از پشت سر دشمن آن‌ها را تعقیب می‎کند به یاران خویش می‎‎گوید:

«إِنَّ مَعِيَ رَبِّي سَيَهْدِينِ» [شعراء:62] «براستی پروردگارم با من است و به تحقیق مرا هدایت می‎‎کند».

این گونه است که صاحبان عزم و همت عالی وارد میدان‎های سخت و دشوار می‎‎شوند و مشکلات را از پیش رو بر می‎‎دارند؛ زیرا به سنت الهی باور داشته و بر اساس حکم الله متعال کار می‎‎کنند؛ زیرا الله متعال می‎‎فرماید:

 «فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ» [آل عمران:159] «هرگاه عزم عمل کردی، پس بر خدا توکل کن! زیرا خدا توکل کنندگان را دوست می‎‎دارد».

این محبت الهی نسبت به توکل کنندگان در قالب امدادهای الهی و توفیق او خودنمایی می‎‎کند و موفقیت را برای متوکل رقم می‎‎زند.

به قلم: مولانا عبدالسلام عابد