خانۀ پیامبر، نخستین خانه در اسلام

دختران پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم هریک زینب، ام­کلثوم، رقیه و فاطمه، کسانی بودند که در پذیرش اسلام شتافتند، و آن­ها قبل از بعثت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم، در سیرت نیکو، ثبات، استقامت، اجتناب از عبادت بت و ارتکابِ آن­چه جاهلانِ آن زمان انجام می­دادند، از پدر بزرگوارشان، آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم، و هم­چنان از مادر بزرگوارشان (خدیجه کبری) متأثر بودند؛ به همین خاطر در ایمان­آوردن­شان شتاب نمودند؛ و برای همین است که خانوادۀ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم، اولین خانوادۀ مؤمن به الله­متعال است، که به شرائع  دین­اسلام گردن نهادند. و چون اولین خانه نبوت است، به همین­خاطر، جایگاه بزرگی در تاریخ دعوت اسلامی دارد؛ چراکه الله­متعال خوبی­های زیادی را نصیب این خانه کرده و آن­ را بخاطر سبقت­گرفتن در ایمان ­آوردن و تلاوت قرآن عظیم­الشأن و برپا داشتن نماز، به این عزت بزرگ نایل کرده و آن­را خاص ساخته است.

خانۀ پیامبر، بعد از غار حرا، اولین جایی است که وحی آسمانی در آن خوانده شده است؛ و اولین خانه­ای است که در آن اولین زن مؤمن­ را در خود دارد، که اسلام را پذیرفت؛ و اولین خانه­ای که در آن نماز برپا شد؛ و اولین خانه­ای است که در آن حضرات خدیجه، علی، و زید بن­حارثه، سه شخصی­که اولین ایمان­آورندگان به اسلام بودند را در خود جای داده است؛ و اولین خانه­ای است که برای کمک و یاری پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم تعهد بست؛ و هیچ یک از بزرگ و خورد این­خانه، از کمک و همکاری با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم، شانه خالی نکردند. مستحق است که این خانه، برای همۀ خانه­های مسلمانان، الگو باشد؛ و پرورش­دهنده این­خانه، نمونه و مثال و الگوی حیاتی برای زنان و مردان مؤمن باشد؛ چون خانم این خانه: پاک، مطهر، مؤمن، مخلص، راستگو و امنیت ­دهنده است؛ و پسر کاکایی­که با اصل و نسب، وفادار، با اطمینان، پذیرنده، یاری­کننده و پرورش­یافته بر ایمان است؛ و دخترانی­که راستگو، ایمان­آورنده و اطاعت­کنندگان هستند.

خانۀ پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم، ملبس به زیباترین لباس ایمان بوده و زوایای آن روشن شده با نورِ باور و ایمان است؛ در این خانه، دو زوج که همسان هم بوده و در برابر هم با مسؤولیت هستند؛ و همه این­ها نمایان شده و گرفته شده از گفته­ی الله­متعال است که در قرآن­کریم در آیت ذیل فرموده است: «هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ إِلَيْهَا فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلاً خَفِيفاً فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّا أَثْقَلَت دَّعَوَا اللّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ آتَيْتَنَا صَالِحاً لَّنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ» (اعراف:189) «او خدايى است كه شما را از یك جنس آفرید، و همسران شما را از جنس شما ساخت تا شوهران در كنار همسران بیاسایند. ولی هنگامی كه شوهران با همسران آمیزش جنسی می­كنند، همسران بار سبكی (به نام جنین) برمی­دارند و به آسانی با آن روزگار را بسر می­برند. امّا هنگامی­كه بار آنان سنگین می­شود، شوهران و همسران، خدای خود را فریاد می‌دارند و می­گویند: اگر فرزند سالم و شایسته­ای به ما عطاء فرمايی از زمره سپاسگزاران خواهیم بود». پ

هم­چنان، این خانه مزین­شده  با سخن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم، در عرصه پرورش است که آن بزرگوار فرمود: «كُلُّ مَوْلُودٍ يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ , فَأَبَوَاهُ يُهَوِّدَانِهِ وَيُنَصِّرَانِهِ وَيُمَجِّسَانِهِ» (بخاری:1358، مسلم:2658). «هر انسان یا هر نوزاد که تولد می­شود بنابر فطرت پاک است؛ اما این پدران­شان هستند که او را یهودی یا نصرانی یا مجوسی می­سازند».

از توانمندی­ پرورش حضرت­ خدیجه رضی‌الله‌عنها بود، که دخترانِ آن­حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم از ایمان­آورندگانِ پیشگام در اسلام بودند؛ و برای همین است که خانه پیامبر، دارای جایگاهی والاست. و بر ما واجب است که به عنوان الگو و نمونه، به راهنمایی­های آن خانه، در زندگی­کردن، معاشرت، رفتار، برخورد نیک و در تصدیق نمودن به آنچه دعوت می­کند، لبیک بگوییم، وهم­چنان به الله­متعال به­عنوان خالق وپروردگار و به حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وسلم به­عنوان نبی و فرستاده الله­متعال ایمان داشته باشیم.

بدون شک، حقیقت آشکار در روش ربانی، اشاره­ کننده بر اهمیت فرد صالح و بنای خانوادۀ صالح به­عنوان اولین حلقات اصلاح است. و بعد از فرد و خانواده، به اجتماع صالح توجه می­شود. و حقیقتاً که اسلام اولاً به فرد مسلمان و بنای خانوادۀ آن توجه زیاد کرده، که اهمیت آن نسبت به کار دیگر بیشتر است؛ چون این فرد مسلمان است که سنگ بنای هر اجتماع است؛ و خانواده، جایی است که این فرد را پرورش می­دهد و از بدو تولد تا پایان زندگی­اش را در بر دارد؛ و در حقیقت، خانواده، اولین مخزن پرورش­دهنده­ی شخصیت فرد، خصوصیات و صفات یک فرد است؛ از آن­جایی­که خانواده، ارتباط­دهنده فرد با اجتماع است، پس اگر این ارتباط­دهنده محکم و صالح باشد، هردو طرف یعنی فرد و اجتماع را باهم مستحکم نگاه می­دارد؛ و برای همین است که اسلام بر خانواده توجه کرده و اساس و اصولی را برای ساخت یک خانواده سالم تعیین نموده است؛ تا باشد یک حلقۀ قوی در ساخت اجتماعِ اسلامی و دولت اسلامی و ساختن تمدن ربانی و اسلامی در دنیای انسان­ها باشد. و همۀ این توجه­ها مبنی بر توجه اسلام و حرکت دعوت اسلامی از بدو آغاز آن، آشکار است که خواست الله­متعال بر این بود که اولین پیشگامان اسلام یک زن یعنی حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها، به­عنوان پرورش دهنده و بناءکننده اسلام باشد و قوانین­الهی را در آن تطبیق کند؛ و طفلی­که نمایان­کننده ضرورت و حاجت دعوت­اسلامی بر نوجوان و توجه اسلام بر نسل جدید، برای ساختن اجتماع صالح و دولت صالح و تمدن صالح است.

خدیجه رضی‌الله‌عنها و شخص بزرگی مثل زید بن حارثه و طفلی مانند علی و دیگر اعضای خانواده پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم نشان دهنده این­است که دعوت اسلامی توجه کننده بر همه مردم، اعم از بزرگان و کودکان، اعم از زنان و مردان و اعم از اربابان است؛ پس در ساخت هریک از این بخش­های اجتماعی، از زنان، مردان، اطفال و اربابان، در ساخت اجتماع و دولت و پیشرفت تمدن نقش مورد انتظار دارند.

نویسنده: دکتر علی صلابی

مترجم: بی بی رسا «فقیری»