چرا دلها برای حج پَر می کَشد؟
هر سال در چنین ایام مبارک، با حلول ماه های مشخصِ حج که خداوند آن را در قرآن کریم بیان کرده: «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ…/ حج در ماه های معلوم و معینی است، پس کسی که در این ماه ها حج را (برخود) فرض گرداند. (باید بداند که) در حج آمیزش جنسی و گناه و جدال (روا) نیست». )بقره/197( دل میلیون ها مؤمن برای زیارت پاکترین اماکن روی زمین پر می کشد، خصوصاً کسانی که بنابر عذرها و دلایل مادی یا معنوی نتوانسته اند به این اماکن مقدس حضور یابند و ایمانیات حج و فیض معنوی و روحی آن را از نزدیک لمس کنند.
چه قطرات اشکی که از چشمان محرومانِ ادای حج فروریخته است، هنگامی که سیل خروشان حجاج را مشاهده می کنند که به مکۀ مکرمه می رسند. و چه آه و افسوسی که از دل شکستۀ آنان به خاطر محرومیت از شرکت در این جمع پرشکوه و بی مانند خارج شده است.
این موج احساسات برای غیر مسلمان ها شگفت آور و عجیب است و شاید برخی از مسلمانان که طعم واقعی و حلاوت طاعت و بندگی را تا کنون نچشیده اند نیز از این شوق و علاقۀ قلبی اکثر مسلمانان به مکه و کعبه و سایر مناسک مقدسه تعجب کنند، چون از دید آنها در ادای رکن پنجم اسلام، جز مصارف مادی، و مشقت های جسمی و محرومیت از امکانات رفاهی و لذت های آن چیزی دیگر دیده نمی شود. این زوایۀ دیدِ محدودِ مادی این پرسش را ایجاد میکند که چرا دل بسیاری از مسلمانان برای حج پر می کشد؟!
در واقع پاسخ این سوال برای طالبان حق و حقیقت که به دنبال دشمنی و عناد نباشند، بسیار آسان است و میشود در چند نکتۀ ذیل آن را خلاصه کرد:
1ـ حج در واقع لبیک گفتن به ندای ابراهیم علیه السلام است، ندایی که خداوند او را بدان امر فرمود که مردم را به حج فراخواند: «وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ / و در (میان) مردم به حج ندا بده، تا پیاده و (سوار) بر هر (مرکب و) شتر لاغر از هر راه دور به سوی تو بیایند» (حج/27»؛ و امتثال دستور خداوند متعال به ادای مناسک حج و عمره است، چنانچه می فرماید: «…وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا/ و برای خدا حج خانه (کعبه) بر مردم واجب است، (البته) کسانی که توانایی رفتن به سوی آن را دارند» (آل عمران/97)؛ و نیز تبعیت از خاتم پیامبر حضرت محمد صلى الله عليه وسلم است که همراه با یاران خود حج بیت الله را بجا آورد و خطاب به آنها و امتی که پس از آنها می آید چنین فرمود: «أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ فَرَضَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ الْحَجَّ فَحُجُّوا». فَقَالَ رَجُلٌ : أَكُلَّ عَامٍ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَسَكَتَ حَتَّى قَالَهَا ثَلاَثًا. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- «لَوْ قُلْتُ نَعَمْ لَوَجَبَتْ وَلَمَا اسْتَطَعْتُمْ – ثُمَّ قَالَ – ذَرُونِى مَا تَرَكْتُكُمْ فَإِنَّمَا هَلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ بِكَثْرَةِ سُؤَالِهِمْ وَاخْتِلاَفِهِمْ عَلَى أَنْبِيَائِهِمْ فَإِذَا أَمَرْتُكُمْ بِشَىْءٍ فَأْتُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَإِذَا نَهَيْتُكُمْ عَنْ شَىْءٍ فَدَعُوهُ / ای مردم! همانا خداوند حج را بر شما فرض گردانیده، پس حج را بجا آورید، مردی پرسید: آیا هر سال حج کنیم؟ ایشان سکوت کرد تا اینکه آن مرد سه مرتبه سوال خود را تکرار کرد. رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: اگر بله می گفتم، بر شما ـ حج هر سال ـ واجب می شد و شما توان ادای آن را نداشتید؛ سپس فرمود: مرا بگذارید بر آنچه بر شما باقی گذاشتم، جز این نیست که کسان قبل از شما را پرسش های زیاد و اختلاف بر انبیای شان به هلاکت انداخت. پس هرگاه به چیزی شما را امر کردم به اندازه توان به آن عمل کنید و هرگاه از چیزی شما را نهی کردم از آن باز آیید». (صحيح مسلم:3321)
2ـ دل مسلمانان برای حج بدین خاطر پر می کشد که در طلب سعادت و آرامش حقیقی ای هستند که انسان در روی زمین جز با طاعت و عبادت الله متعال آن را نمی تواند دریابد و این همان خوشبختی و آرامشی است که حجاج بیت الله الحرام در هر لحظه از لحظات ادای این فریضه بزرگ از وقت خارج شدن از خانه و تا پایان آخرین عبادت از مناسک حج، آن را احساس می کند.
این همان سعادتی است که فرزندان آدم علیه السلام شرق و غرب درپی آنند و برای دست یافتن به آن می کوشند؛ اما صورت حقیقی آن را پس از اینکه از مال، مقام و منصب و شهوات خسته می شوند، فقط و فقط در رکاب ایمان و محراب بندگی الله متعال می یابند.
یک لحظه از لحظات اخلاص، و رجوع و انابت به سوی خدا در این ایام مبارک حج، ضامن دلهای لبیک گویان حجاج به خوشبختی، راحتی، آرامش و خوشی ای است که قابل وصف نمی باشد و هیچ کس نمی تواند آن را تعبیر کند جز کسانی که مشرف شده باشند و طعم آن را چشیده باشند، حال و هوای آن را درک می کنند.
3ـ حج سفری برای طلب مغفرت و عفو از خداوند است؛ مشهور است که حج بزرگ ترین عبادتی است که موجب بخشش گناهان و خطاها می گردد. پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم نیز حجی را که از آمیزش جنسی و گناه و جدال عاری باشد وسیله پاکی و طهارت حاجی از گناهان و خطاها معرفی کرده، به طوری که حاجی از حج چنان بر می گردد که گویا تازه از مادر متولد شده باشد و هیچ گناه و معصیتی ندارد، در حدیث شریف به روایت ابوهریره رضی الله عنه آمده است که ایشان فرمود: «مَنْ حَجَّ لِلَّهِ فَلَمْ يَرْفُثْ وَلَمْ يَفْسُقْ رَجَعَ كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ/ کسی که حج انجام داد و آمیزش جنسی نکرد و گناه و معصیتی مرتکب نشد، چنان بر می گردد مثل روزی که تازه از مادر متولد شد» (صحيح بخاری:1521)؛ نیز در روایتی از صحیح مسلم آمده: «مَنْ أَتَى هَذَا الْبَيْتَ فَلَمْ يَرْفُثْ وَلَمْ يَفْسُقْ رَجَعَ كَمَا وَلَدَتْهُ أُمُّهُ/ کسی که به این خانه (کعبه) آمد، و آمیزش جنسی نکرد و گناه مرتکب نشد، بر می گردد چنانچه روزی که مادرش او را زاده است». (صحيح مسلم:3357)
4ـ دل موحدین به شوق بهشتی که خداوند آن را برای حج مقبول و مبرور از زبان رسولش وعده کرده است، به سوی ادای مناسک پَر میکَشد؛ در حدیثی از عامر بن ربيعة روایت شده که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «العمرة إلى العمرة كفارة لما بينهما من الذنوب و الخطايا و الحج المبرور ليس له جزاء إلا الجنة / عمره تا عمره دیگر کفاره گناهان و خطاهایی است که در آن بین اتفاق افتاده است و حج مقبول پاداشی جز بهشت ندارد». (صحيح الجامع:4136).
کسانی که در این روزها از به علت محرومیت از دیدار کعبه و ادای مناسک حج در این سال و یا هر سال اشک شان جاری است و آه حسرت میکشد، دلایل زیادی دارند که گویای شوق آنها و دلبستگی شان به خانه کعبه است و در حقیقت آنها معذور هستند؛ زیرا کسی که جایگاه و منزلت حج در دین خدا و اسلام را دانست و شیرینی مناجات در آن مکانهای پاک را چشید و از ثواب بزرگی که خداوند برای حاجیان و عمره گذاران وعده کرده متیقن شد، حق دارد که چنین بی تاب باشد و هرگز عجیب نیست و نباید از او پرسیده شود که چرا دلش برای کعبه و حج پر می کشد؟!
نوشته: دکتر عامر الهوشان
ترجمه: عبدالناصر امینی
پاسخ ها