دعا کلید اجابت و نصرت (2)
قتیبه بن مسلم رحمه‌الله که یکی از فرماندهان جهاد و فاتحین بزرگ در اسلام شمرده میشود بر محمد بن واسع رحمه‌الله که یکی از تابعین بزرگ بود میگذشت آن را درحالی دید که انگشت خود را به سوی آسمان بلند کرده و دعا میخواست (این در حالی بود که ترک تبارها بر خراسان حمله آورده و داراییهای آن‌ها را به غارت بردند و قتیبه در این وقت امیر خراسان گماشته شده بود.)
قتیبه بن مسلم رحمه‌الله گفت این انگشت برای من از سی هزار اسب سوار بهتر است. (1)
مثنی بن حارثه الشیبانی رحمه‌الله در نبرد بویب در سال سیزدهم هجرت در حال روبرو شد که تمام مسلمانان در حق وی دعا میکردند در حالیکه مسلمانان در حال رویارویی با دشمن بودند و جنگ آغاز شده بود تا الله متعال اورا یاری بخشد و در مقابل دشمنان آن‌ها کامیاب شوند تا اینکه در آخرین مرحله جنگ پیروزی از آن مسلمانان بود.(2)
مورد دیگری که نشانگر این مطلب است داستان نبرد و جنگ نعمان بن مقرن بود در سال 21 هجری آنگاه که محاصره ایشان دشمن را طولانی شد، از لشکریان خود مشوره خواست آن‌ها مشوره دادند که در ظاهر طوری از دشمن دور شویم که گویا ما در حالت فرار هستیم تا دشمن فکر کند که ما فرار کردیم تا اینکه دشمن در خندقها و قلعههای جنگی خود بیرون شوند سپس ناگهان بر ایشان حمله میکنیم این مشوره پسند نعمان بن مقرن شد و گفت من سه تکبیر میگویم هنگام تکبیر سوم بر دشمن حمله میکنیم ولی در این مقطع زمانی نعمان بن مقرن ارتباط معنوی خویش را با الله متعال فراموش نکرد و در یک جای خلوت رفت دست به عا شد که: «اللهم اعزز دينك، وانصرعبادك،اللهم إني أسألك أن تقر عيني بفتح يكون فيه عز الإسلام، واقبضني شهيداً»، بار الها! دینت را عزت ببخش بندهایت را یاری بفرما از تو سوال دارم که چشمان مرا با فتح و کامیابیای یخ کن که در آن عزت اسلام باشد و مرا در حال شهادت وفات کن.
با این دعای پر جوش و جذبه مردم به گریه شد وبه سوی دشمن شتافتند، دعای او را الله متعال اجابت کرد فتح نصیب مسلمانان شد و اولین شهید در لشکر مسلمانان نعمان بن مقرن بود. (3)
حبیب بن مسلمه رضي‌الله‌عنه زمانی که امیر لشکر مسلمانان شد هنگام رویارویی با دشمن گفت: من از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم شنیدهام: فرمودند: «لا يجتمع قوم فيدعو بعضهم ويؤمِّن بعضهم إلا أجابهم الله تعالى» (قومی جمع نمیشود که یک عده دعا میکند و عده دیگری آمین میگوید مگر الله متعال دعای آن‌ها را اجابت میکند). پس از این حمد و ثنای الله متعال را گفته این دعا را خواندند: «اللهم احقن دماءنا، واجعل أجورنا أجور الشهداء»، (بار الها! خونهای مارا محفوظ کند واجر پاداش مارا پاداش شهداء بدار). پس از این دعا امیر لشکر دشمن نزد حبیب بن مسلمه داخل شد و بدون جنگ تسلیم شد. (4)
نمونه دیگری از موارد اجابت دعا و مؤثریت آن داستان قتیبه بن مسلم است او امیر خراسان بود که ترکها در مقابل آن‌ها بیرون شدند قتیبه بن مسلم گفت ببینید داخل مسجد کیست؟ گفتند محمد بن واسع است در حین دعا و انگشت خویش را بالا کرده است. قتیبه بن مسلم گفت: انگشت وی برایم از سی هزار جوان جنگجو بهتر است. (5)
أسد بن عبدالله القسری امیر خراسان هنگام جنگ با فارسها گفت: به من خبری رسیده است که نزدیکترین حالت انسان به خداوند متعال حالت سجده است من پیشانی خود را به زمین میگذارم از الله متعال دعا بخواهید و برای پروردگار سجده کرده و با اخلاص دعا کنید این کار را انجام دادند در حالی سرهای خود را از سجده بالاکردند که هیچ شکی در مورد فتح و کامیابی نداشتند. (6)
روش و طریقه عقبه بن نافع که یک شخص مستجاب الدعوات بود، این بود که هنگام رویارویی با دشمن به دعا شروع میکرد و بعد از پایان دعا با شجاعت کامل در مقابل دشمن میشتافت که در نتیجه نصرت ویاری الله متعال شامل حال آن‌ها میشد. (7)
دعا تنها منحصر به خود افراد جیش و لشکر نیست بلکه توسط دعای دیگران نیز مورد حمایت قرار گیرد در حالیکه دعای غائب برای غائب در اسلام زمینه اجابت بیشتر دارد از اینکه شخص برای خویشتن دعا میکند. امام ابونصر محمد بن عبدالملک حنفی در سال 563 هجری قمری برای ألب بن ارسلان در واقعه ملاذگرد پس از آن که با لشکر بزرگ رومیها که تعدادشان به دو صد هزار جنگجو تخمین شده، میگوید: تو به‌خاطر دین الله میرزمی در حالی که الله متعال وعده نصرت و یاری دین خود را وعده کرده است و امیدوارم خداوند شرف نصر ویاری را از آن تو با لشکر اندکی که دارد نصیب کرده باشد، پس در روز جمعه پس از زوال در مقابل دشمنی که کافر است بتاز در حالیکه امامان روی منبر میباشند.
این کار در روز جمعه پس از زوال انجام شد محمد بن عبدالملک نماز خواند و گریه کرد مردم را هم به گریه در آورد دعا کرد و مردم نیز در دعای وی شریک شدند و چهره خود را به خاک، خاک آلود ساخت. سپس سوار مرکب شده و به مردم گفت امروز بر شما امیری نیست هر یکی از شما در جای خود امیر است کسی که بر میگردد به خانواده خود بر گردد، لباسهای سفید کفن مانند را پوشیده و خوشبویی استعمال کرد و با لشکر خویش در وسط ومیان لشکریان دشمن داخل شد درمیدان نبرد با یارانش ثابت قدم بوده که در همین مقطع زمانی نصر ویاری الله متعال نازل شد ازمانوس را به اسارت گرفتند. (8)
نمونه دیگری که مؤثریت و حتمیت دعا را نشان میدهد، انجام کار نورالدین محمود است حین رویارویی با دشمن، چهره خود را به خاک زمین مالید و گفت: پروردگارا! اینها بنده هایت اند دوستانت اند. و در جانب مقابل دشمنان و فرزندان دشمنان تو اند و افزود پروردگارا! اگر مسلمانان را یاری کردی در حقیقت دینت را یاری کرده‌ای؛ پروردگارا! یاری اینها را به سبب محمود (خود را نشان میداد) الله متعال فتح و کامیابی را از آن ایشان ساخت. (9)
صلاح الدین ایوبی رحمه‌الله فاتح قدس هنگامی که در هفدهم ماه ربیع الاول سال 583 هجری قمری در مقابل صلیبیها لشکر را آماده کرد پس از نماز جمعه و با صدای تکبیر و دعا و نیایش برای جنگ بیرون شد. (10) این همه مواردی اند که دعا در آن عامل مهم در جلب نصرت الهی شمرده شده است که فتوحات بزرگی را در قبال داشت و تاریخ اسلام شاهد آن است.
در غزوه قادسیه هنگامی که فیلان لشکر رستم حمله آوردند بر مسلمانان در صف نخست لشکر فیل بزرگی وجود داشت که اسبان مسلمانان توان رویارویی در مقابل آن را نداشته و میترسیدند قعقاع بن عمر تمیمی به سعد رضي‌الله‌عنه گفت لشکر با فیلان بزرگ هجوم آورد سعد رضي‌الله‌عنه دستان خویش را با دعا بلند نمود و گفت: «رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْراً وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ». (11)
زهره بن جویریه میگوید سوگند به الله که من سعد را دیدم که دعا میکرد و نگاهم به سوی فیلان بود که ناگهان فیل نابینا عقب رفت وبه سوی شهر مداین رو آورد و لشکریان توان برگشتاندن آن را نداشتند. (12)
به قلم: مولانا عبدالسلام عابد
پاورقی‌ها:
[1]ـ المفصل فی عوامل النصر والهزیمه ، علی بن نایف الشحود الباحث فی القران ج 1 ص 844.
2ـ معارک المسلمین فی رمضان دکتور عبدالعزیز عبیدی ص 34- 38.
3ـ ابن کثیر البدایه و النهایه ج 7 ص 89 ، اتمام الوفاء بسیره الخلفاء شیخ خضری ص 95-96.
4ـ التحفة المستطابه ، رشید راشد، ص 77-78.
5ـ ان جوزی، صفوة الصفوه ج 2 ص 136 ، سیر اعلام النبلاء ج 6 ص 121.
6ـ تاریخ طبری، ج 7 ص 119.
7ـ ابطال و مواقف ص 187.
8ـ البدایه و النهایه ج 12 ص 91.
9ـ معارک المسلمین فی رمضان دکتور عبدالعزیز عبیدی، ص 65.
10ـ صلاح الدین الایوبی دکتور عبدالله ناصر العلوان ص 67.
11ـ سوره بقره آیه 250.
12ـ فتوح الشام محمد بن عمر بن الواقدی متوفی 207 ه ج 2 ص 175 داراالکتب العلمیه بیروت لبنان طبع اول سال 1417 ه ق.
پاسخ ها