جایگاه زن در اسلام و دیگر ادیان (2)

زن درادیان قبل از اسلام

مبحث اول: در دین بودائی

 به نقل از مورخ معروف (وستربارك) از نظر بودا همه زنان دام های إغوا و فریبندۀ شیطان اند كه برای مردها گسترده است. نیروی فریبنده‌گی در نهاد زن‌ها با خطرناك‌ترین شكل مجسم شده است؛ به طوری كه فریبندگی زن‌هاست كه فكر عالی را كور می‌كند. در كتاب مذاهب جهان آمده است كه: یافتن حقیقت در نهاد زن امری است مشكل؛ زیرا از نظر زن دروغ مانند راست و راست مانند دروغ است. (ماهنامه حقوق بشر/1388)

 درشریعت بودا، زن موجود شروری معرفی شده كه برای فاسد كردن مرد، در درون او حس بخصوصی تعبیه شده است. از این رو، مردان را ممنوع می كند كه در خانه ای مادر، خواهر یا دختر خود تنها بماند و عبادت زن بی اجازۀ مرد مقبول نیست. (حسام نقبائی؛ 1342: 37)

مبحث دوم: در دین و قوانین زردشت

 در این فکره، وقتی زن به دورانِ قاعدگی می‌رسد؛ یک‌سری محدودیت‌هایی برایش وضع می‌گردد؛ از جمله: دور نگهداشتن آنان از جماع، آتش وغیره. (ماهنامه حقوق بشر/1388)

مبحث سوم: در دین یهود

 زن همواره بعنوان خدمتگار و فرمان‌بردار در خدمت پدر و شخص اول خانواده قرار داشته و پدر حق فروش و تصرفات جابرانه را بر او داشته و به مانند كالا مبادله می‌گردید.

سفر لاوین، باب5، آیات (19) به بعد می‌گوید: زن كه هفت روز در حال حیض بماند، هر كه او را لمس نماید، تاشام نجس باشد و بر هر چیزی كه بنشیند نجس گردد. هر كه بستر او را لمس كند رخت خود را بشوید و با آب پاك غسل كند و تا شام نجس باشد. و هر كه با او همبستر شود تا هفت روز نجس خواهد شد. در تورات آمده است شهادت و سوگند زن هیچ جا قبول نیست.

سفر تثنیه، باب23، از جمله دعاهای مردان همین است كه؛ خدایا ترا سپاس كه ما را زن نیافریدی، زن تلخ تر از مرگ است. میان تمام زنان عالم، یك زن شائسته یافت نمی‌شود و میان هزار مرد، یك مرد شائسته یافت می‌شود. (ماهنامه حقوق بشر/1388)

مبحث چهارم: در دین مسیحیت

 فرقه ابی‌یوتی‌ها عقیده داشتند كه زن به علت پست فطرت بودنش؛ قابل زنا شوئی نبوده و ذاتا ناپاك است. حتی بسیار كوشیدند تا كلیسا را وادار به تحریم ازدواج نمایند. و از تحصیل زنان نیز جلوگیری می‌نمودند. تمدن اسلام و عرب، گوستاولوبون؛ 1358: 503

كشیش های مسیحی زن را مظهری از مظاهر شیطان و از عوامل فساد و فحش می‌دانستند. و در بحث و برسی‌های شان، این بحث و مجادله مطرح بود كه آیا زن هم می‌تواند مانند مرد، خدا را عبادت كند؟! حق دخول بهشت را دارد؟! از بنی انسان است؟! روح دارد؟!

 ترتولان(tertullion) پاپ بزرگ مسیحیان در رابطه با زن می‌گوید: زن راه و رود شیطان به روان انسان است. زن شكنندۀ نوامیس الهی و فریبندۀ مرد است.

 گوستاولوبون می‌گوید: اروپائیان، اخلاق جوان‌مردان را كه یكی از آثار آن احترام به زن است؛ را از اعراب و مسلمین اقتباس كردند. و بنابراین آئینِ اسلام بود كه زن را از پست ترین وضع، به بلند ترین مقامات رساند. تمدن اسلام و عرب، گوستاولوبون؛ 1358: 503-505

جایگاه زنان درتاریخ دین مقدس اسلام

 تاریخ دین مقدس اسلام بزرگ‌ترین شاهدِ مواقف حقیقی قرآنی و اسلامی در مقابل زنان و دختران می‌باشد. نخستین کسی‌که پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم وحی الهی را برایش ابلاغ نمود همسرِ ایشان؛ خدیجه رضی‌الله‌عنها بود و اولین فردی بود که مسلمان شد. و همچنان نخستین شهیدِ اسلام نیز زن می‌باشد، نام بسیاری زنان و دختران در تاریخ اسلام با خطِ طلا چنان با عزت وكرامت نوشته شده است كه الگو و نمونه‌های عالی حتی برای مردان تلقی می‌شوند

به اساس ارشادات الهی و سنت های نبوی، زن یک بخشِ مهم جامعۀ بشری را تشكیل می‌دهد. زن در آینه قرآن و دینِ مقدس اسلام، شخصیتِ قابل احترام و با عزت است. زیرا زن مادر است و جنت در زیر پای مادران است. زن همسر است و همسر نصفِ ایمان شوهرش را تكمیل می‌نماید. زن خواهر است و خواهر پاره تن برادر است. زن دختر است و دختر كسی است كه داشتن آن، رحمتی برای پدران بیان شده است.

جایگاه زن در قرآن

 الله متعال برای در کلامِ خویش، نقشِ مثبتِ زنان را در پیشبرد امرِ الهی بیان داشته و از آنان به نیکی یاد می‌نماید.

در قرآن عظیم الشان چند سورۀ قرآنی بنام زنان می‌باشد؛ سوره النساء وسوره مریـم. این دو سوره بیان‌گر اهمیتِ زنان در قرآن عظیم الشان می‌باشد. سورۀ مجادله نیز در مورد مجادله و گفتگوی خوله رضی‌الله‌عنها با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم نازل شده است. و در آن احكامی برای حل مشکلِ زنان بیان شده است.

و در سورۀ مبارکه نور نیز احكامی در مورد زنان بیان گردیده است.

قرآن‌کریم از دخترانِ زنده به گورشده در هنگامِ ولادت دفاع نموده و آن را جرمِ نابخشودنی می‌داند. و الله متعال می‌فرماید: ﴿وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ بِأَی ذَنْبٍ قُتِلَتْ – بِأَی ذَنْبٍ قُتِلَتْ﴾ التکویر: 9-8 – و در آن هنگام که از دخترانِ زنده به گور شده سؤال شود که به کدامین گناه کشته شده اند؟!

این سؤال الهی برای این می‌شود كه آن دخترِ مظلوم در مقابل تمامی مخلوقات در روز قیامت شهادت دهد كه این پدر ظالمش او را زنده بگور نموده و قاتلش می‌باشد؛ تا آن انسان خود خواه و مجرم، به سخت‌ترین مجازاتِ الهی كه آتش دوزخ است، محاكمه گردد.

جایگاه زن ازدیدگاه سنت پیامبرصلی الله علیه وسلم

 پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وسلم نسبت به زن، احترامِ خاصى قایل بود و مرتباً دربارۀ محبت و مهربانى و مدارا با آن‌ها سفارش مى‏كرد. به زنان سلام مى‏كرد و آنان را محترم می‌شمرد.

پیامبر گرامی اسلام در حدیثی می‌فرماید:

«خیركم خیركم لاهله و انا خیركم لاهلى» رواه ابن ماجه – بهترین شما كسى است كه با خانواده‏اش رفتار نیك داشته باشد. من نیز با خانواده‏ام چنین‏ام.

ابن‏ عباس از پیامبرِ گرامى اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم روایت مى‏كند: هركس دخترى داشته باشد و نسبت به او اهانتى روا ندارد و فرزند پسرش را بر او ترجیح ندهد، خداوند او را داخل بهشت مى‏كند. رواه الحاکم

و نیز مى‏فرماید: هركسى كه از بازار، متاع و تحفه‏اى به خانه آورده، اول به دختران بدهد و سپس به پسران. هر آن كس كه دختران را شاد كند، گویى كه از ترس خدا گریسته است، یعنى همان تقرب و پاداش را دارد.

 دختران مانع رفتنِ والدین به دوزخ می‌گردند!

بعضی از مردان زمانی دو یا سه دختر داشته باشند، افكارِ شیطانی در سر آنها خطور می‌كند، ولی آنانی‌كه احادیث پیامبر و احكام قرآنی را بدانند با داشتنِ سه چهار دختر و یا اكثر از آن افتخار می‌نمایند.

در حدیث شریف حضرت عُقْبَةَ بْنَ عَامِرٍ رضی الله عنه می‌فرماید:

«سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ یقُولُ مَنْ كَانَ لَهُ ثَلَاثُ بَنَاتٍ فَصَبَرَ عَلَیهِنَّ وَأَطْعَمَهُنَّ وَسَقَاهُنَّ وَكَسَاهُنَّ مِنْ جِدَتِهِ كُنَّ لَهُ حِجَابًا مِنْ النَّارِ یوْمَ الْقِیامَةِ. رواه ابن ماجه

 ترجمه: از رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ شنیدم که می‌گفت: هرگاه كسی سه دختر داشته و برآنان صبرنموده، ایشان را غذا، نوشیدنی و لباس بدهد، آن دختران مانع رفتن وی به دوزخ در روز قیامت می‌شوند.

نمونه‌هایی از زنان ِالگو

 در اینجا شایسته است تا در مورد چند تنِ از زنانِ تأثیرگذار و الگویی که تاریخِ اسلامی را زرین ساخته اند را به معرفی بگیریم:

أم المؤمنین خدیجه رضی الله عنها ؛

نخستین قهرمان؛ بی بی خدیجه رضی الله عنها است. خانمی بود كه در میان تاجران قریش از معروف‌ترین تجاران بشمار می‌رفت. او به اساس امانت داری و اخلاقِ عالی حضرت محمد صلی الله علیه وسلم با ایشان ازدواج نمود. او نخستین شخصی بود كه پیامبر صلی الله علیه وسلم بعد از نزول وحی پیامِ الهی را برایش بیان نموده و زمانی‌كه ایشان از غار حرا با ترس و لرز آمده و تقاضا می‌كند كه مرا در لحافی بپوشانید و بعد از اینكه آن خوف از پیامبر صلی الله علیه وسلم دور می‌شود، داستانِ خویش را به خدیجه رضی الله عنها بیان نموده ومی‌گوید كه من بر جان خود می‌ترسم.

آن زنِ خردمند برای پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌گوید: هرگز چنین نخواهد شد، خداوند هیچگاهی ترا ذلیل نخواهد نمود، زیرا تو صله رحم بجا می‌آوری، فقراء و مساکین را دستگیری می‌كنی، مهمان را نوازش میدهی و در امور حق با مردم همكار هستی. سپس پیامبر را به نزد ورقه بن نوفل كه پسركاكای خدیجه و مردی از اهل كتاب بود می‌برد و او با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم صحبت می‌نماید.

خدیجه رضی‌الله‌عنها با دركِ حقیقت دین مقدس اسلام نخستین كسی بود كه به اسلام مشرف شد و به حقانیت رسالت پیامبرصلی الله علیه وسلم اعتراف نمود.

پیامبر صلی الله علیه وسلم درباره اش می‌گوید: خدیجه كسی بود كه زمانی دیگران كافر شدند او به من ایمان آورد، زمانی مردم مرا تكذیب كردند او مرا تصدیق نمود، زمانی که مردم اموالِ خویش را از من منع نمودند؛ او مرا در اموالش شریك نمود.» مسند احمد

سمیـه رضی الله عنها؛

 او نخستین شهیدِ اسلام و یكی از افتخاراتِ بزرگ زنانِ مسلمان است. او در صفِ مردان، با دشمنانِ اسلام جهاد نموده و جان شیرین خود را در این راه قربان نمود.

سمیه رضی الله عنها همسر یاسر رضی الله عنه و مادر عمار رضی الله عنه بود، ابوجهل و دیگر مشرکان، زمانی دیدند كه دعوت اسلامی در میان مردمانِ مظلوم همه روزه رو به قوت بوده؛ وی را شکنجه نموده و در نهایت به قتل رساندند.

أم المؤمن أم سلمه رضی الله عنها؛

أم المؤمن أم سلمه رضی الله عنها مشاور پیامبر صلی الله علیه وسلم در صلحِ حدیبـه؛ هنگامی مسلمانان موافقنامۀ صلح میان پیامبرصلی الله علیه وسلم و مشركین را غیرعادلانه دانستند و دیدند كه مشرکین بعضی از بنود این پیمان را قاسیانه به نفع خویش امضاء نموده اند، احساسات شان را جریحه دار شد. و زمانی که پیامبر صلی الله علیه وسلم برای شان امر نمود كه همه، موی‌های خود را كم و یا بتراشند و خود را از احرام خلاص نمایند؛ آنان گمان كردند كه پیامبر صلی الله علیه وسلم این صلح‌نامه را غرض شفقت و دلسوزی به ما و به اساس مجبوریت قبول نموده است، به گفتۀ پیامبر عمل ننموده و با غم و اندوه نشسته بودند. پیامبر صلی الله علیه وسلم از این حالت متحیر شده و به نزد حضرت أم‌سلمه رضی الله عنها رفت و جریان را برایش بیان نمود كه این موافقۀ صلح به اساس وحی الهی برایش فرمان داده شده و هرگاه صحابه كرام از متابعت این امر ابا ورزند، خطرِ بزرگی است كه به عقیدۀ آنان صدمه خواهد رسانید.

 حضرت أم‌سلمه رضی الله عنها كه ازخانم‌های دانشمند عصرِ خویش بشمار میرفت، درین موضوع به پیامبر اسلام صلی الله علیه وسلم مشوره داده گفت: صحابه كرام فكر می‌كنند كه شما این كار را بخاطر شفقت به آنان انجام داده اید، وهرگاه متیقن گردند كه این صلح‌نامه برعكس تصور آنها، امر الهی میباشد، آنان حتما اوامر شما را اطاعت خواهند نمود. شما لطفا به بیرون رفته، سلمان را بخواهید كه سرِتان ‌را بتراشد، و با دیدن این عمل شما همه خواهند دانست كه این امر حتمی است و همه مانند شما عمل خواهند كرد. پیامبر اسلام صلی الله علیه وسلم به اساسِ مشوره أم سلمه رضی الله عنها عمل نمود و آنچنان شد كه این خانم مبارك گفته بود.

أسماء رضی الله عنها؛

حضرتِ أسماء رضی الله عنها دخترِ قهرمان در تاریخ اسلام؛ وی دخترِ قهرمان كه تاریخ اسلام نام او را با خطِ طلا در صفحات خویش نگهداری نموده است. این دخترِ نوجوان در سخت‌ترین اوضاع كه همۀ دشمنان اسلام متحد شده بودند تا پیامبر را ترور نمایند و پیامبر صلی الله علیه وسلم مجبور شد از نزدِ آنان فرار نموده و در غارِ ثور پنهان گردد. در این زمان؛ حضرتِ اسماء رضی الله عنها قهرمانانه و با شجاعت تمام و هوشیاری خاصی، به پیامبر و همراهش (ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه) غذا می‌برد، آنرا در كمرِ خود می‌بست و برای چوپان می‌گفت که بعد از رفتنِ من، رمه گوسفند را در مسیرِ قدم های من بچران تا آثار قدم هایم را دشمنان پیدا نکنند. و بدین وسیله برای پیامبر صلی الله علیه وسلم و یارش، یاری می‌رساند. و از آنجا که دو كمر بند را به كمرِ خویش بسته بود، بنام (ذات النطاقین ) در تاریخ اسلام، نامش جاودانه شد.

 تاریخِ جهان و به ویژه کشور عزیز ما افغانستان نیز، زنانِ مسلمان و قهرمانی را مانند، ملالی، نازو انا، بی بی عینو، عایشه درانی، زرغونه، رابعه بلخی و غیره دارد.

ادامه دارد……..

نویسنده: عبدالرحمن رسولی