اهمیت دین در زندگی بشر

مسئلۀ دین در زندگی بشر ـ از آغاز آفرینش آدم علیه السلام تا کنون ـ اهمیت بسیار والایی داشته و احترام و حمایت از مقدسات دینی، ارتباط نزدیکی با کرامت و آزادی انسان‎ها دارد. حمایت از مقدسات دینی به نوعی تجسم آزادیِ باور و عقیده است که از مهم‏ترین مبانیِ حقوق افراد و جوامع به شمار می‎آید و قوانین دینی و وضعی، با تقنین احکام و ضوابط مشخص، جهت تحکیم آن کوشیده‌اند. اما دیده می‎شود که بسیاری‎ها دانسته و یا نادانسته به بهانۀ آزادی بیان، با رفتارهای ثخیفی چون آتش زدن کتاب‌های مقدس و یا طعن و ردّ مقدسات دینی به صورت علنی در رسانه‎ها و مطبوعات، مقدسات ادیان را مورد اهانت قرار داده و به سخره می‎گیرند و بدتر از همه، مرجعی نیست که جلودار آن‎ها بوده و آنان را مجازات نماید.

خداوند متعال انسان را به بهترین صورت آفرید، کرامتش داد، تمامی مخلوقات را برایش مسخّر نمود و تمامی مسیرها و ضرورت‌های زندگیِ کریمانه را به او عطا کرد و امانتی مهم که عبادت و تقدیس او تعالی بر روی زمین است را به وی سپرد:«وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ» (ذاريات:56) «و من جن و انس را نیافریده‎ام، مگر برای اینکه مرا عبادت کنند». نیز برای این‌که نعمتش را بر بندگان کامل گرداند، انبیاء و رسولان علیهم السلام را با کتاب‌ها و صحیفه‌هایی فرستاد تا به انسان‌ها بیاموزانند که چگونه پروردگار خود را عبادت و پرستش کنند. بر همین اساس تدیّن برای انسان‎ها امری فطری است، تا قدرتی بزرگ‎تر و فراتر از همۀ قدرت‌ها را که نظام هستی را به بهترین نحو ممکن اداره می‎کند، بشناسند و این را می‌توان به عنوان یک احساس و شعور نشأت‌ گرفته از فطرت انسان تعبیر کرد. «فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ» (روم:30) «پس روی خود را با حق‌گرایی (و اخلاص) به سوی دین آور، فطرت الهی است که (خداوند) مردم را بر آن آفریده است، دگرگونی در آفرینش خدا نیست، این است دین استوار، لیکن بیشتر مردم نمی‌دانند».

دین برای زندگی و حیات انسان بسیار مهم است، زیرا انسان مخلوقی است که خداوند به او مزیّت عقل و اندیشه عنایت کرده و طبیعی است که در رابطه با امور طبیعیِ آفرینش و هستی و ارتباط انسان با خالقش می‎اندیشد و این همه برایش سوال برانگیز است. پلوتارک تاریخ‎دان یونان باستان می‎گوید: «در طول تاریخ شهرهایی یافت می‏شوند که بدون حصار، یا بدون پادشاه و حاکم و یا بدون چراگاه و مرتع باشد؛ اما هرگز شهری را نمی‏یابید که معبد و یا دیانت نداشته باشد».

بنابر این، دین در میان افراد جایگاه والا و مهمی کسب می‎کند، طوری که به قداست و اهمیت آن پی‌می‌برند، خصوصاً زمانی که لذت و حلاوت آن را بیشتر بچشند و از عمل به فرامین آن صاحب خیر شده و زندگی سالم و سرشار از انعامات پروردگار را بدست آورند. طبیعی است که به شرافت، مقدس بودن و اهمیت آن بیشتر واقف خواهند شد و از آنجایی که ادیان و معتقدات متعددی وجود دارد، نظریۀ حمایت از مقدسات دینی برای ادیان مختلف ـ چه ادیان سماوی و یا غیر سماوی ـ به وجود می‎آید. البته این مورد منحصر به باورهای آسمانی نیست، بلکه سایر مواردی که در قالب دین از منابع غیر وحیانی و الهی تبارز کردند و ساخته و پرداختۀ ذهن و فکر بشر بودند نیز همین حالت را داشته و اصول و قواعد آن‌ها برای پیروان‎شان مقدس و محترم شمرده می‏شود. اینجاست که تمامی قوانین تشریعی و وضعی از مقدسات حمایت می‎کند؛ زیرا اهانت به مقدسات پیامدهای شومی همچون تعصب، گسترش خشونت و جنگ، از بین رفتن تعاملات و همکاری‌های انسانی در سطح ملل را درپی خواهد داشت. 

نویسنده: خیرالله محمدی